Toepassing van artificiële intelligentie door grote organisaties vereist een gedegen en breed gedragen databeleid. Dat was een van de conclusies tijdens een recente bijeenkomst voor Nederlandse CxO’s in het kader van de HPDO Challenge tijdens de Informatica World Tour 2018 in Nieuwegein. Gedurende deze sessie stond het gebruik van AI in combinatie met datamanagement, op weg naar een high-performance digital organisation (HPDO) centraal.

Onlangs deed de Europese Unie enkele duiten in het zakje rond artificiële intelligentie (AI). Inzet van die technologie is volgens de EU absoluut veelbelovend en een belangrijke aanjager van economische ontwikkelingen.

Maar de omarming van AI komt ook met de nodige uitdagingen: de impact op sociaal, ethisch en ook economisch terrein zijn namelijk niet te onderschatten. Daaraan memoreerde Dr. Erik Beulen, als hoogleraar verbonden aan Tilburg University en TIAS Business School, tijdens de bijeenkomst over high-performance digital organizations voor CIO’s, CDO’s en andere belanghebbende executives.

De technologie achter AI staat volgens Beulen niet ter discussie. Deze is betrekkelijk eenvoudig aan te wenden. Maar zaken als de GDPR-wetgeving, de volgend jaar in te voeren Europese richtlijnen rondom ethisch datagebruik, en sociale aspecten zoals de behoefte aan AI-gerelateerd talent, training, onderwijs en onderzoek vormen wel degelijk een uitdaging.

Al met al genoeg reden voor CxO’s van Nederlandse bedrijven om in actie te komen, en zelfstandig of in een bredere wisselwerking de gaten te dichten. En dat is precies de reden achter de door Informatica en ICT Media geïnitieerde HPDO Challenge.

Whitepaper

Onlangs presenteerde Erik Beulen naar aanleiding van de eerste succesvolle serie bijeenkomsten een whitepaper met de tussenstand. Conclusie: organisaties moeten hun focus op de ontwikkeling van een digitale strategie deels verleggen naar het integreren van ‘digitaal’ in hun DNA. Processen en werkwijzen moeten op de helling en ingrijpend aangepast: bedrijven moeten, met andere woorden, transformeren in een HPDO.

Twee Nederlandse organisaties die dit transformatieproces succesvol hebben doorlopen zijn Randstad en AkzoNobel. Diepte-interviews door Erik Beulen met CIO’s René Steenvoorden en Aloys Kregting hebben geleid tot input voor de whitepaper. In combinatie met diverse rondetafelgesprekken, enquêtes en onderzoeken wordt uiteengezet wat een high-performance digital organization is, welke bedrijven in de voorhoede zitten, en hoe je daar kunt komen.

Betrouwbaar

Na de introductie door Beulen was het woord aan Amit Walia, eindverantwoordelijk voor producten en strategische ecosystemen bij Informatica. Hij ging allereerst dieper in op kunstmatige intelligentie als (weliswaar gehyped) begrip. Zo stelde hij dat AI vaak verward wordt met machine-learning (ML), waarbij taken worden uitgevoerd door computers met menselijke eigenschappen. ML kan een onderdeel vormen van AI in brede zin, waarbij ook de informatiecomponent een grote rol speelt.

“Voor het gewenste resultaat is een fundamentele datamanagementdiscipline nodig”

Juist die data verdient aandacht, zo stelde Walia tijdens de HPDO Challenge in Nieuwegein. Want hoewel de wereldwijde hoeveelheid data exponentieel groeit, zijn al deze gegenereerde gegevens lang niet altijd beschikbaar en geschikt voor verwerking. En dat terwijl voorspellingen en uitkomsten, die moeten helpen om beslissingen te onderbouwen, betrouwbaarder worden naarmate meer gegevens in het machine learning algoritme worden gestopt.

Governance

Een succesvolle benadering van AI kent volgens de spreker naast beschikbaarheid en kwaliteit van de data (het bekende ‘garbage in, garbage out’) nog een derde showstopper: het ontbreken van een gedegen datagovernance. Het zijn precies de zaken die voorlopers op het gebied van intelligent datagebruik, zoals Amazon en Google, heel goed hebben ingericht. Maar heel veel organisaties hebben het volgens Amit Walia nog niet op orde.

AI zal altijd blijven bestaan, aldus de Informatica-executive, maar voor het gewenste resultaat is een fundamentele datamanagementdiscipline nodig. Een verkeerde beslissing op basis van de verkeerde data kan je als bedrijf immers miljoenen kosten. En de lat wordt, vanwege stijgende belangen, steeds hoger gelegd.

Naar aanleiding van vragen van de deelnemers adviseerde Amit Walia de aanwezige CXO’s vooral klein te starten, met daarbij een heel specifiek doel in gedachten. Verder is het goed om binnen de gehele organisatie steun te zoeken voor een dergelijk initiatief – bij de business en zeker ook bij het bestuur. Op de vraag hoe de kloof tussen de aloude data-analisten uit de rapportagewereld en de vooral vooruitblikkende ‘datascientitsts’ kan worden overbrugd, opperde Walia deze bloedgroepen vooral bij elkaar te zetten. Opdat ze van elkaar leren en met elkaar samenwerken, in plaats van een ongewenste ‘zij & wij’-cultuur in de hand te werken.

Voorbeelden

Vervolgens kwamen in Nieuwegein twee sprekers voor het voetlicht die in de praktijk een AI-strategie hadden vormgegeven. In beide gevallen onderschreven deze cases de drie eerdergenoemde succesfactoren: beschikbaarheid en betrouwbaarheid data, alsmede een goede governance en betrokkenheid vanuit het bestuur. Hoewel omarming van AI in vrijwel alle gevallen de nodige uitdagingen met zich meebrengt, zijn de resultaten veelbelovend. Met name als het gaat om het ondersteunen van menselijke handelingen door een ‘meedenkend’ systeem. Ongeacht of het gaat om logistiek, gezondheid, financiële dienstverlening, consumentenproducten of anderszins.

Vincent Harmsen, Informatica’s vaandeldrager voor EMEA North West, kon als mede-initiatiefnemer terugkijken op een geslaagde bijeenkomst. Hij concludeerde na afloop dat AI geen doel op zich is maar een hulpmiddel om zaken te voorspellen en betere beslissingen te kunnen nemen. Een hulpmiddel dat, mits aan de genoemde voorwaarden wordt voldaan, je als CXO en organisatie telkens een stapje verder brengt.