Digitalisering en technologie-gedreven business valt of staat met een ontvankelijk bestuur en een organisatie die bereid is om te veranderen. Net zo belangrijk is het individuele leiderschap dat deze beweging op gang brengt. “Het maakt niet zoveel uit of de ‘d’ in CDO staat voor data, digital of disruption”, concludeerde dagvoorzitter Chris Parker ter afsluiting van CDODAY2018 in Naarden. “Misschien draait het om ‘diversity of thought’ en de outside-in benadering die de verandering naar binnen brengt.”

“Er is in enkele jaren tijd veel veranderd”, aldus Chris Parker – zelf oud-CIO, innovatiebaas en tegenwoordig als CxO van Pretty Good Knowledge ondernemer in het digitale domein. “Een paar jaar geleden hadden we met z’n allen nog slechts een vermoeden wat er op basis van technologie allemaal mogelijk was. We deelden onze gedachten hierover met onze collega’s en we vroegen om een mandaat om deze visie te kunnen realiseren. Vandaag hebben we kunnen zien dat het allemaal uiteindelijk ook echt gebeurt.”

Data centraal

CDODAY2018 deed qua opkomst en samenstelling denken aan de eerste CIODAY in 2005: een informele setting van zo’n honderd vakgenoten of anderszins betrokkenen, een selectie van relevante marktpartijen en een geweldige congreslocatie: The Upper Deck aan het Gooimeer in Naarden. Met een heerlijke voorjaarszon en dito bries een geweldige keuze. Op één punt was de bijeenkomst anders dan alle andere in dit genre: niet de bespiegelingen van analisten en andere deskundigen over trends, ontwikkelingen en vergezichten vormden de rode draad, maar de dagelijkse realiteit.

“Een outside-in benadering is nodig om verandering binnen te brengen.”

De discussie over de toekomst en de rol van de CDO kon goeddeels worden bewaard voor andere gelegenheden. Afhankelijk van eenieders persoonlijke competenties en context kunnen wellicht meerdere roadmaps worden geschetst. De ontwikkeling van de chief data officer richting het digitale businessdomein ligt daarbij voor de hand. Want het belang van data speelde een hoofdrol tijdens deze eerste CDODAY. Zowel in de keynotes, de twee korte klant-leveranciercases als vanuit de hoek van het expertpanel.

Drie pijlers

Gekozen wasvoor een inhoudelijk programma met drie pijlers: organisatie en bestuur, leiderschapscompetenties en tenslotte de toepassing van tools en technieken. Het eerste deel van het drieluik werd ingevuld door René Steenvoorden, CDO en CIO van Randstad. “Digital is de logische extentie van IT”, vertelde hij. Een ontwikkeling die start bij ERP en loopt via sourcing en bi-modaal, een operationele modus waarbij slechts een deel van de organisatie in de nieuwe wereld verkeert.

Steenvoorden vertelde over de drie jaar geleden ingezette digitale transformatie bij Randstad, waarbij implementatie en change management de belangrijkste uitdagingen vormden. Zeker in een van oudsher zeer sterk decentraal opererend bedrijf. Gestart in 2015 en versneld 2016 met zijn benoeming en de ontwikkeling van de zogeheten Tech & Touch-strategie, de overname van Monster en vervolgens de daadwerkelijke aanvang van de digital journey in januari 2017. “Alle onderdelen zijn intussen samengebracht onder de noemer Human Forward, waarbij data en algoritmen worden gecombineerd met menselijke vaardigheden.”

Leiderschap

Bouke Hoving vertelde over de slag die KPN maakte van een productgedreven bedrijf naar een digitale, klantgerichte organisatie. Daarbij werd onderkend dat de klant op digitale wijze probleemloos bediend wil worden en daarbij een attractief pakket aan diensten wil hebben. Hoving typeert het huidige tijdperk, voortbordurend op de Randstad-visie, als ‘post digital’. Daarin zijn technologische hulpmiddelen en allerhande schermen alomtegenwoordig, maar de mensen maken uiteindelijk de keuzes.

“Data en algoritmen worden gecombineerd met menselijke vaardigheden”

Hoving is CIO van KPN en ontpopte zich vanuit die rol tot een outside-in denkende digitale leider. Hij stelde eerst een transformationeel doel en vulde dat later in met nieuwe processen, resources en producten. Hij en zijn mensen ontwikkelden onder meer de mogelijkheid voor Chinese WeChat-gebruikers om in het buitenland met een Nederlandse simkaart hun eigen omgeving te blijven gebruiken. “We zijn als KPN dé partner van WeChat buiten China. Van zo’n positie konden we aan het begin verandertraject slechts dromen.”

Technologie

“Na alle focus op de Chiefs wil ik nu de aandacht vragen voor de Indians”, grapte Bas van Essen, hoofd van het Rijkswaterstaat Datalab bij de start van zijn presentatie. “We hebben data nodig om Nederland veilig te houden.”

Daarnaast is een slimme omgang met informatie misschien wel een beter middel tegen files dan meer asfalt. Het Datalab is vanuit de Centrale Informatievoorziening (CIV) in het leven geroepen om de enorme hoeveelheden uiteenlopende data te managen en in het voordeel van de samenleving te gebruiken.

Sensortechnologie, IoT en koppeling aan externe databronnen moeten in combinatie met datascience, deep learning en traditionele BI meer inzicht geven in het gebruik van de bestaande assets en infrastructuren. Voorspellend onderhoud en proactief verkeersmanagement komen daarmee binnen bereik. Het Datalab zoekt daarbij nadrukkelijk samenwerking met andere partijen in het maatschappelijke en economische speelveld.

Klantcases

Als inleiding op het tweede deel van het programma, stond tweemaal een geslaagde wisselwerking tussen klant en leverancier op de agenda. Accenture’s specialist op het gebied van opkomende technologieën, Dennis Kersten, doopte in zijn inleiding de CDO tot ‘disruption officer’. Doel van deze chef is kennis van veranderende business om te zetten in een technologievisie en omgekeerd.

“Verandering is een gedeelde verantwoordelijkheid en komt niet alleen vanuit de CDO”

Het woord was vervolgens aan Wouter Otten van zadenproducent Monsanto. Bijgestaan door David Womack van businesspartner Cognizant vertelde hij hoe de productiviteit in landbouw kan worden verhoogd met behulp van satellietbeelden, sensortechnologie en data. Bovendien kan in droge gebieden verspilling van water worden tegengegaan. De tweede presentatie was van Philips’ wereldwijde hoofd Insights & Analytics Maurice Verhagen en MDM-specialist Barry Wildhagen van Informatica. Daarbij ging het over het belang van de juiste en realtime voorhanden data in het transformatieproces. Verhagen sprak over de CDO als ‘disobedient’. Oftewel: de ongehoorzame, divers denkende chef die dagvoorzitter Chris Parker graag ziet.

Ook tijdens door Erik Beulen (TIAS) gepresenteerde tussenstand van de HPDO Challenge, een door Informatica en ICT Media geïnitieerde zoektocht naar de high-performance digital organisation, stond het belang van een holistische, datagedreven kijk op de organisatie centraal. Binnenkort wordt de eerste whitepaper opgeleverd. CDO’s en andere executives zijn van harte uitgenodigd om deel te nemen aan het vervolgproces.

Discussie

Tijdens een tweetal discussies, waarin nagenoeg alle eerdere sprekers in wisselende samenstelling plaatsnamen in de expertpanels, werd onder leiding van Kersten en Parker ingezoomd op beide cases. Vragen over de rol van de CDO werden niet geschuwd. Maakt het alom benadrukte belang van data de ‘chief data officer’ tot de functie van de toekomst? Zo ver wilden de panelleden nog niet gaan. Maar wat maakt je dan tot een goede CDO?

“Wij moeten onze kennis en ervaring van data en technologie overbrengen naar onze organisaties, andere sectoren en misschien de rest van de wereld“, stelde panellid Kees Jans, CTO van Wehkamp. “Maar het realiseren van de beoogde verandering is een gedeelde verantwoordelijkheid, het komt niet alleen vanuit de CDO. Je hebt businessmensen nodig die weten wat je met technologie en data kunt doen.”

Fotografie Dennis Khalil